I whakarewaina a Te Mātāwai i te tau 2016 hei whakakanohi i ngā iwi 109, neke atu, hei hoa rangapū ki te Karauna ki te  whakarauora i te reo.

Ka whakaaweawetia e Te Mātāwai ngā kāinga, ngā hapori me ngā iwi ki te tautohu, ki te whai, ki te whakatutuki hoki i ā rātou wawata mō te reo.  Ka tutuki tēnei mā roto i tā rātou hōtaka haumi, mā te whakawhānui  i te puna mātauranga, me te whakaatu i te mana hautū ki te tautoko i te whakarauora i te reo Māori. “Kia Ūkaipō anō te Reo”, koirā tā rātou whāinga, e ora anō ai te reo hei reo tuku iho mō ā tātou tamariki, mokopuna hoki.

Ko Whakaata Māori te rōpū pāpāho ā-motu a te Māori, ā, ko tāna he whakatairanga, he whakarauora, he taunoa hoki i te reo Māori.

Ka tutuki tēnei mā tētahi huarahi mātāmua hangarau matihiko, mā te hunga mātaki hei ārahi i te pāpāho i ngā hōtaka mātauranga, whakangahau, āhuareka hoki. Ka pāoho utu-kore rātou i ngā hōtaka i runga i te ipurangi me ngā ihirangi tono noa. Ka puta ngā hōtaka i runga i ngā pae maha tae atu ki te hongere reorua o Whakaata Māori, ki Te Reo,  pāoho anake ana i ngā kaupapa ki te reo Māori.

Kua whai a Kūkara ki te tautoko i te whakamahi me te whakamana i te reo Māori. Ka āhei a Google Translate ki te āhukahuka i te reo Māori ā-tuhi me te whakamāori i a ia i ngā reo 100, neke atu. 

Nōna tētahi o ngā tohu rongonui katoa i te ao, kua whanake a Kūkara i tētahi ohu i Aotearoa nei e tipu tonu ana. Ka āwhina rātou i ngā tāngata o Aotearoa ki te rapu huarahi hou ki te mahi tahi, ki te pā atu ki ngā minenga, ki te akiaki hoki i ngā mahi auaha ā-hangarau i Aotearoa.

E whai ana a Te Manatū Taonga ki te whakapiki i te oranga o ngā tāngata katoa o Aotearoa.

E tautoko ana rātou i te maha o ngā rōpū toi, arapāho, tuku ihotanga, hākinakina hoki. Ka tohutohu rātou i te Kāwanatanga e pā ana ki ngā take ahurea me te whakarato i ngā rangahau me ngā rauemi mā te katoa.

Ka mahi tahi rātou ko te Maori ki te whakatutuki i ngā whāinga ā-ahurea.e whai mana ana te ahurea Māori hei tino wāhanga i te ahurea me te tuakiri o Aotearoa.

Ko Woolworths tētahi o ngā toa hokomaha e mōhio whānuitia ana tōna tohu i Aotearoa nei, ā, ka neke atu i te 3 miriona āna kiritaki i ia wiki.

E aro ana rātou ki te tuku i ngā kōwhiringa me ngā uara pai katoa, me te whakamāmā i te hoko. E whakapūmau matua ana rātou i ngā haepapa ā-pāpori, ā-taiao hoki i ā rātou whakahaere. I te tau 2022, i whakarewaina e Woolworths te reo Māori hei kōwhiringa i ā rātou paeutu kirihoko.

I pānuitia e te Kaunihera tana kaupapa here, Te Tauihu, i te tau 2018. E whakamana ana te kaupapa here i te noho o te reo hei taonga ki te iwi me te whakanui, me te tautoko hoki i te whakarauora i te reo i ngā mahi kaunihera me te tāone o Pōneke.

Ko Te Kaunihera o Pōneke te mana whakahaere o tō tātou tāone matua. Ko tētahi whāinga a te kaunihera, ko te hiki i te ahurea auaha i kuhu ki te whanake toitū ā-pāpori, ā-ahumoni hoki o te tāone.

Ko Te Puni Kōkiri te kaitohu kaupapa here matua o te Kāwanatanga mō te ora me te whanake Māori. E ngākau titikaha ana rātou ki te whakapakari i a Aoteroa kia tū teitei ai, kia tipu matomato ai, kia whai tūngawaewae ai ngā whānau. 

Ka matua ārahi rātou i ngā kaupapa here me te hautūtanga i te ratonga tūmatanui. E whakatenatena ana rātou i ngā kaupapa here ā-whānau, me te aroturuki hoki i te pai o ngā mahi a ngā ratonga tūmatanui ki te Māori.

E poho kererū ana rātou ki te tautoko i Ngā Tohu Reo Māori, nā Te Taura Whiri i te Reo Māori. E whakanui ai  tātou, te motu, i ngā tāngata me ngā mahi  whakarauora i te reo.

Ko tā Te Matatini Inc. he ārahi i ngā mahi kapa haka ā-rohe. Ko tētahi o ana mahi he whakahaere i te whakataetae kapa haka ā-motu rongonui, i a Te Matatini.

70,000 ngā tāngata i tae atu ki te whakataetae o nakuanei i tū ki Tāmaki Makaurau. Kua neke atu i te 1.8 miriona ngā mātakitaki o te pāhotanga ki Te Reo Tātaki o Aotearoa. Ka whai hoki rātou ki te āwhina i te hauora me te oranga ā-hapori o Aotearoa whānui, mā roto mai i ngā mahi kapa haka. 

He hinonga karauna Te Māngai Pāho, ko te tuku pūtea me te whakatairanga i te reo me te ahurea Māori mā te pāpāho me te arapāho matihiko ōna haepapa. Ka tautokona e ā rātou kaupapa te whanake me te tuku o ngā kaupapa reo Māori ki ngā pae pāpāho maha.

E whakarite ana tēnei kia kōrerohia, kia kitea, kia rangonahia, kia whai mana ai te reo Māori. He hoa rangapū matua ia i Te Whare o te Reo Mauriora, ka nui ā rātou mahi tautoko i te ao pāpāho Māori. E tuku pūtea ana rātou ki ngā kaupapa pēnei i ngā take o te wā, i ngā hōtaka tamariki, tepāho hākinakina, i a Disney Reo Māori me te huhua atu o ngā kaupapa.

Ko Te Tāhuhu o te Mātauranga te kaitohu matua o te Kāwanatanga i te pūnaha mātauranga o Aotearoa. E whakahoahoa ana rātou i te ahunga o ngā hinonga, me ngā kaiwhakarato e āwhina nei kiatutuki ngā whāinga mātauranga a te Kāwanatanga.

E mōhio ana a Te Tāhuhu o te Mātauranga ki te hiranga o te "whakatipu i te reo Māori mā ngā mahi mātauranga, me te whakatipu i te mātauranga mā roto mai i te reo, hei tiaki, hei whakatairanga i te reo Māori mō te āpōpō".

Ka ākina, ka whakatairanga, ka tautoko hoki e Toi Aotearoa ngā mahi toi hei painga mō te katoa o Aotearoa. Ka whakaratohia e rātou he pūtea, ka  whanake āhei, ngā hōtaka huriao me ngā mahi kōkiri.

He kaha a Toi Aoteroa he ngākau titikaha ki te tautoko i te reo. E āki ana rātou kia whakamahia te reo Māori i ngā wā katoa e taea ana. Ka whai wāhi tēneimahi ki te rautaki whānui kia ora te reo, kia whakarauora hoki te reo.

E tautoko ana a Callaghan Innovation i ngā tāngata rakahinonga, me te hunga auaha, mā te tuihono i te ao hou pūtaiao ki te taha o te mātauranga Māori. Ka whakaratohia e rātou he pūtea, kia ārahi, me ngā tūhono poipoi i ngā whakaaro auaha i roto i te pūnaha hauropi tauawhi.