He aha Te Taura Whiri i te Reo Māori?
He mea whakatū Te Taura Whiri i te Reo Māori i raro i te Ture Reo Māori 1987, ā, ka haere tonu i raro i Te Ture Reo Māori 2016, ki te whakatairanga i te reo Māori hei reo ora, hei reo kōrero o ia rā, o ia rā.
He hinonga Karauna mana motuhake mātou. E noho haepapa ana mātou ki te Pāremata mō te whakamahinga o te tahua Tūmatanui ki te tautoko i ō mātou whāinga. Ia tau, ia tau ka tukuna mai e te Minita Whanaketanga Māori tāna Reta Whakatakoto Koronga.
Ka whakarite mātou i te Tauaki Whakamaunga Atu (SOI), he mahere whā tau te roa, ka whakarite hoki he mahere mō te kotahi tau e kīia ana ko Te Tauākī Koronga mō ngā Mahi kia Tutuki (SPE). Ka whakatakoto te SOI me te SPE ki mua ki te aroaro o te Pāremata, ka whakairihia hoki ki tā mātou paetukutuku.
I te Pūrongo ā-Tau ka puta i ia tau ka whakatairitea ngā mahi i oti ki ngā kupu o te SOI, te SPE me te Reta Whakatakoto Koronga a te Minita.
Ā mātou mahi
- He kaiārahi matua i te aratakinga o te whakatinanatanga o te Maihi Karauna;
- He whakatairanga i te reo Māori ki Aotearoa whānui;
- He tautoko i te mahere rautaki reo me tōna arotakenga;
- He whakahaere, he hoko hoki i te rangahau;
- He whakamātautau, he rēhita hoki i ngā kaiwhakamāori ā-tuhi, ā-waha anō hoki;
- He whakamātautau i ngā taumata matatau;
- He whakawhanake i te reo e āhei ai te whakamahinga o te reo Māori i ngā āhuatanga katoa;
- He whakatakoto pūrongo ki te aroaro o te Minita Whanaketanga Māori e pā ana ki te reo Māori.
E oke ana Te Taura Whiri i te Reo Māori kia noho mai he uepū kaimahi matatau tonu ki te reo Māori, kia uaratia anō hoki ēnei tāngata e ō rātou rangatira i te rāngai tūmatanui me te rāngai tūmataiti
Ahurei ana tā matou tū hei māngai ā-motu mō te reo, ka mutu koirā anahe te kaupapa hei whakarangaranga mā mātou, i riro ai Te Taura Whiri i te Reo Māori hei tumu herenga mō ngā waka, mō ngā kaihoe whakaora reo, huri noa i te motu.
Kaupapa Mātāmua
Ki te tautoko i te iwi nui tonu kia ora ai te reo Māori, hei reo kōrero, hei reo tipu.
Ngā Aronga Matua
Ko ngā putanga hei āta tohu i ngā rerekētanga tautini ki te porihanga o Aotearoa e tautokona ana, e kōkiritia ana e mātou. E whā ēnei aronga matua, he tautoko tētahi i tētahi.
-
He Kaha Te Whare o te Reo Mauriora
Te hāpai me te whakapūmau i te haere kōtui a te Karauna me te iwi Māori ki te whakaora ake i te reo Māori.
-
He Kaha te mana o te reo Māori
Te whakapiki ake i te mana me te kaha kitea o te reo Māori kia kaha ake ai te kōrerotia o te reo Māori huri noa i Aotearoa
-
He Kaha te Kete kōrero
Te whakaputa rauemi hou, te tiaki i ngā rauemi kua takoto kē me te whakawātea ake i ngā ara e tautokona atu ai te ako, te kōrero me te kounga o te reo Māori.
-
He Kaha Te Taura Whiri i te Reo Māori
Te whakahaere i Te Taura Whiri i te Reo Māori i runga i te whaihua me te whakamoamoa, kia kairangi ai te tautoko i ngā mahi whakaora i te reo Māori.
Te Poari
Tokorima ngā mema o te poari, me tōna tumuaki hei kaikawe rongo ki a rātou. Anei rā :
Toihau | Rawinia Higgins |
Kaiwhiri | Charisma Rangipunga |
Kaiwhiri | Jeremy Tātere MacLeod |
Kaiwhiri | Bayden Barber |
Kaiwhiri | Wayne Panapa |
Tumuaki | Ngahiwi Apanui |
Nō te tī, nō te tā ngā kaiwhiri nei, e uru mai ai ngā whakaaro o ngā rohe, otirā o te motu whānui ki ngā whiriwhiringa take nui mō te reo.
Ā Mātou Mahi
Ko ā mātou mahi, me mea wehewehe ki ōna anō karangatanga. Koia ēnei:
TE AMO | Te Kaupapahere, ngā Ratonga Reo, te Rangahau, te Arotake
TE TOKO REO | Te Whakatairanga, te Whakawanaungatanga
TE HĀPAI Ō | Te Whakahaere
Te Wawata Mātāmua
Kia haruru a Aotearoa whānui i tō tātou reo taketake.